martes, 19 de febrero de 2013
miércoles, 30 de enero de 2013
Euskara ikasi nahi duzu??
Aukeratu hurrengo loturaren bat eta gozatu euskarazko kurtso doan batzuekin:
http://www.aprendereuskera.com/Curso%20de%20Euskera%202009.pdf
http://www.hiru.com/e-ikasi/idiomas/ikasten
http://www.ikasbil.net/web/ikasbil/egitekoak
Eta hemen euskararen baliabideak aurki ditzakezu:
-Wikipedia euskaraz
-Hiztegiak online
-Ikasbil
-Txisteak, esaera zaharrak, aisia... euzkaraz!
lunes, 28 de enero de 2013
Graffiti gintza, artea da?
Graffitiak gehienetan horman egiten
den arte bat da.
Egiten duenek zergati handi bat daukate. Haien sentimenduengatik
egiten duten arte da, hau da, haiek sentitzen dutena, graffiti batean gorpuztu
nahi dute.
Egoera berdina jartzen badugu,
orain dela asko neandertalek ez zuten paretan ere margozten? Eta hori zerbait
historikoa da, ezta??
Pertsona batzuen ustez delitu bat
izango lirateke. Oraingo “marrazkiak” ez badituzte onartzen, zergatik onartzen
dituzte antzinakoak??
Nire ustez, bi egoera berdinak
dira. Desberdintasun bacará urteak dira.
Baina graffitien mundu barruan, egia
esan, Sinadura guztiak edo jartzen diren hitz guztiak ez dira arte bezala
onartu behar.
Jende askok ez dakigu ia ezer
graffitiei buruz, baina kaletik goazenean eta graffiti “kutre” bat ikusten
dugunean, kontura gaitezke arte honetan mailak daudela.
Edgar Müller alemaniarra, mundu
osoan ezaguna da. Haren graffitiak oso ezberdinak dira orain arte ikusi
ditugunekin konparatuz. Eta graffitiak gustatzen ez zitzaienek, hobeto esanda
batzuei bakarrik, iritziz aldatu dute. Beste batzuek alemaniar honen artea
graffitiaren mundutik kanpo zegoela diote.
Baina esanak esan, azkenean, arte hau graffiti munduan sartuta dago, eta hau da arrazoi bat esateko graffitia arte marginatu bat dela.
Hau arrazoi bakarra da, eta egia esanez,
mila arrazoi daude artetzat artzeko.
jueves, 24 de enero de 2013
Galzoriko benetako musika
Egia esan, entzun ditzakegu garai hartako abestiak, eta zaharragoak ere. Adibidez We no speak americano (jatorrizko izena Tu vuò fà l´americano) duela 50 bat urteko abesti bat da. Pixka bat aldatuta, hori bai, orain daramarekin moldatzeko. Duela gutxi arte ez zen entzunkaitza leku guztietan baitzegoen bakarrik “modan” ipini zelako, eta jadanik ez da entzun berriro ere.
Hala ere, iraganeko musikari edo abestiei buruz hitz egiteko ez da beharrezkoa 50 urte atzera joatea. Bakarrik Julio Iglesias edo Monica Naranjogan pentsatzean, aspaldikoak direla dirudi. Oraingoak izan arren, noiztik ez da haien abesti bat entzuten? Haien betiko jarraitzaileei esker, musika munduan jarraitzen dute. Gaur egungo belaunaldiko gazteen asko haien karrera egongo balitz, orain ez lirateke existitzeko. Ziur aski ia ia gazterik dauka bere iphone edo ipod-en halako musikarien abesti bat, eta diru asko publizitatean gastatzen duten abestiz beteta dago.
Dena dela, badago hori ez dela horrela pentsatzen duen jendea. Uste dute eskarmentu handia dutenek ez diete musikari berriei goratzen uzten, ostera, oker daude. Musika bera de uzten ez diena. Diskografika inposatzen duten generoa. Zerbait modan dagoenez, diru gehiago irabaziko dutela jakiteagatik. Hain onak izanda ere, diskografia baten kontratu barik ia ezinezkoa da bere burua agertzea.
Ondorio gisa esan dezakegu nahiz eta oso ona izan modan ez badago egiten dena, ez da oso urrun helduko eta ezaguna bada, izaten usten da. Ikus daitekeenez gaur egun diskoteka guztietan. Bakarrik gustatzen dena zarata eta Reggaeton da, benetako musika egiten duten oso talde onak ilunpean daudenean.
martes, 22 de enero de 2013
Euskal Herriko pixkatxo bat
Nondik dator? Noiz sortu zen? Nork egin zuen?
Gaur egun hiru galdera horiek
erantzun ahal dira edozein gauza ukitzen. Barkatu, zeinahi gauza ez. Badago
zerbait inork ez dakiela nondik dator, ez noiz sortu zen, ezta nork izan zela
egin zuena ere. Horregatik badago munduko leku guztietako pertsonek urte asko daramatela
saiatzen galdera horiek erantzunak edukitzea. Saiatzen, oraindik lortu ez
baitute. Gauza hori hizkuntza bat da, baina ez edozein hizkuntza, gurea.
Euskal Herrian zehar, herri asko aurki ditzakegu. Herri bakoitza
paregabea da. Bere historia, bere ohiturak, bere "hizkuntza"...
1863an, Louis Lucien Bonaparte-k zortzi euskalki bereizi zituen:
bizkaiera, gipuzkera, iparraldeko goi-nafarrera, lapurtera, mendebaldeko
behe-nafarrera, ekialdeko behe-nafarrera eta zuberera.
1918an Euskaltzaindia agertu zen hizkuntza babestu, ikertu eta
zabaltzeko asmoz. Eta 1968an euskara
batua sortu zen Euskal hizkuntza batzeko.
Euskal Herrian zehin mundu osoan
(diasporagatik hamar milioi inguru dira Euskal jatorria duten pertsonak haien
kultura eta hizkuntza biziarazten dutenak), ia 700.000 pertsonak Euskara hitz
egiten dute. UNESCO-ren arabera, hizkuntza hau, gure hizkuntza, galzorian dago.
Hala eta guztiz ere, euskararen sustapena
aurrera doa. Gaur ikus ditzakeguz tecnología berrietan (Internet, sare
sozialak…), eta aurkitu ahal ditugun euskararen alde dauden festak (araba
euskaraz, kilometroak, ibilaldia, korrika…).
Euskaldunek kultura berezi bat
eraiki dute haien hizkuntzaren inguruan, eragin ezberdinak bustita. Kultura hau
parte hartzailea eta herrikoia da. Animazio kulturala ez da ekitaldi
folklorikoei mugatzen.
Gizarte guztietan, ahozko
hizkuntzarekin batera, badago beste lenguaza bat komunikatzeko, sentitzeko,
adierazteko, konpartitzeko, bizitzeko azken batean, erabiltzen duguna: Dantza.
Euskal dantzak, euskal kultura
eta folklorearen osagai garrantzitsuenak dira.
Herri, eskualde edo lurralde
batetik bestera dantzak aldatzen dira, baita esanahia eta dantzatzeko modua
ere. Dantza batzuk oso zaharrak dira, ia betidanik egin dira Euskal Herrian,
baina badaude antzinako dantzen bertsio eraberrituak ere.
Dantza tipologiei dagokienez,
hiru eratakoak daudela esan genezake: Erromeria edo plazetako dantzak, ezpata
dantzak eta festa amaierako dantzak.
Euskal Kulturaren adar
nagusietariko bat, bertsolaritza da.
Baliteke XIV. mendetik,
inprobisaketa mota bat egiten da Euskal Herrian. Belaunaldiz belaunaldi heldu
zaizkigun Euskal kantu zaharrenak garai hartakoak dira.
XVII. mende bukaerako, XIX
mendeko eta XX. hasierako bertsolari gehienak, xumeak eta analfabetoak ziren.
Hala ere, haien bertsoetarik batzuk, gogoan gelditu dira. Jende jakintsuen
ekimenez, idazten bazekiten pertsona batzuek maitasuna, natura, familia edo
herria aipatzen zuten bertso batzuk kopiatzen zituzten.
Mendez
mende, laborantza munduko poetak praktikatuta, bertsolaritza Euskal Herriko
hiriguneetako euskaldun gazteek gehien maite duten adierazpidea bihurtu da.
Beste herrialde batzuetan rap musika bezala.
Bertsolariek inprobisatzen dute
proposatzen zaien gaia landuz, soinuari segituz eta errimak errespetatzen.
Euskal idatzitako literatura oso
berandu ikusi zuen argia Europar hizkuntza
nagusiekin konparatzen.
1545. urtea oso garrantzitsua
da, osoki euskaraz idatzitako lehen
liburua argitaratu baitzen. Hasieran ia bakarrik apaizek
ziren euskaraz idazten zutenek, baina gaur mila
baino liburu gehiago plazaratzen dira urtero
Euskal Herrian.
Musikari dagokionez Euskal
Herria izan da eta izaten da oso konpositore onen sehaska, adibidez Gorriti,
Sarasate, Guridi, Ravel…
Kanta bere leku pribilegiatuta
dauka Euskal
Herriko musika unibertsoan bere lekukoa izatean. Paisaia eta bizitzari
kantatzen hasi zen, eta diktaduraren aurka suntsidurako arma bezala erabiltzen
amaitu zen 70. hamarkadan. Tentsio politika
bukatu zenean, lehenengo rock taldeak agertu ziren protesta kantarekin
jarraitzen estatu, polizia, monarkia, armada, eta elizaren kontra, etab.
Gaur egun Euskal kantu eta
musika estilo guztietakoak dira.
1965ean sortu zenetik Durangoko
Euskal liburu eta disko azoka, Geredia elkarte antolatzaileak Euskal Herriko
liburugintza eta diskogintzaren ekoizpena ezagutzera du helburua Durangoko
azokan. Urtero, euskalgintzan diharduten eta euskalzale guztien topagunea
bihurtu da.
Historian zehar, pertsona
bakoitzak bere harri-koskorra ekarri du gaur daukagun guztia lortu arte. Hau
guztia da gure lehenaldia, gure orainaldia, gure etorkizuna, gure gauzak, gu...
Eta gu gara irakurritako guztia (eta gehiago) galtzea eragotzi behar dugunak.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
